Pracownicy Instytutu Gospodarki Przestrzennej i Studiów Miejskich wzięli udział w Kongresie Geografii Polskiej pod hasłem „Geografia bez granic”, który odbył się w Lublinie w dniach 10–14 września 2025 r. W wydarzeniu wzięło udział niemal tysiąc uczestników reprezentujących 141 instytucji, w tym 38 uniwersytetów. Program wydarzenia obejmował sesje plenarne, panele dyskusyjne, ponad 100 sesji referatowych i posterowych, a także sesje terenowe. Zaprezentowano łącznie 576 referatów i posterów. W Kongresie, oprócz przedstawicieli środowisk naukowych (reprezentujących geografię oraz dyscypliny pokrewne), uczestniczyli także reprezentanci administracji rządowej i samorządowej, przedsiębiorców oraz organizacji społecznych. Program Kongresu łączył naukę i sztukę, oferując uczestnikom nie tylko bogatą część merytoryczną, lecz także wydarzenia kulturalne w ramach GeoArt Lublin Festival, w tym widowiska audiowizualne, koncert „Symfonia Ziemi”, wystawy, spektakl taneczny czy przegląd filmów przyrodniczych. Szczególną rangę Kongresu podkreśliły również obchody 80-lecia lubelskiego ośrodka geograficznego, a także 65. Zjazd Polskiego Towarzystwa Geograficznego. 

Instytut Gospodarki Przestrzennej i Studiów Miejskich reprezentował dyrektor – dr hab. Andrzej Laskowski, prof. UEK – wraz z sześciorgiem pracowników ze wszystkich trzech katedr Instytutu: Katedry Geografii Społeczno-Ekonomicznej, Katedry Gospodarki Przestrzennej i Katedry Historii Gospodarczej i Społecznej. 

W ramach Kongresu odbyła się sesja tematycznie powiązana z projektem NCN prowadzonym w UEK pt. Obszary chronione a rozwój społeczno-gospodarczy, moderowana m.in. przez dr Bernadettę Zawilińską. Sesja podzielona była na trzy bloki referatowe poświęcone zarządzaniu obszarami chronionymi i ich roli w rozwoju lokalnym, społeczno-gospodarczym uwarunkowaniom i skutkom ich funkcjonowania oraz społecznym aspektom turystyki na tych terenach. Zaprezentowano w niej wyniki projektu Obszary chronione w lokalnych systemach społeczno-gospodarczych. Modele powiązań funkcjonalnych w świetle współczesnych koncepcji, realizowanego w Katedrze Geografii Społeczno-Ekonomicznej. Referaty przedstawili: dr Piotr Węgrzynowicz i dr Bernadetta Zawilińska – Obszary chronione w lokalnych systemach społeczno-gospodarczych – perspektywa dyrekcji parków i władz gmin, dr Marcin Semczuk – Wpływ parków narodowych w Polsce na rozwój społeczno-gospodarczy oraz dr inż. Karol Majewski – Zmiany użytkowania ziemi i pokrycia terenu w parkach krajobrazowych w Polsce – analiza kierunków i uwarunkowań z wykorzystaniem teledetekcji. Pierwszy referat prezentował wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród dyrektorów wszystkich parków narodowych i krajobrazowych w Polsce oraz w urzędach gmin, na których terenie znajdują się te parki. Celem badań była analiza relacji między parkami a administracyjnie powiązanymi gminami, ze szczególnym uwzględnieniem roli parków w lokalnych systemach społeczno-gospodarczych. Referat dra M. Semczuka dotyczył wpływu parków narodowych w Polsce na rozwój społeczno-gospodarczy.  Badania obejmowały syntetyczną ocenę poziomu i dynamiki rozwoju społeczno-gospodarczego gmin objętych ochroną prawną w postaci parków narodowych, wykorzystując komponenty rozwoju, takie jak demografia, finanse lokalne, infrastruktura, gospodarka i rynek pracy, społeczeństwo i zdrowie oraz turystyka. Łącznie badaniem objętych było 384 gminy, a uwzględniony horyzont czasowy to lata 2003-2023. Z kolei przedmiotem wystąpienia dra inż. K. Majewskiego były zmiany użytkowania ziemi i pokrycia terenu w parkach krajobrazowych w Polsce w latach 2000-2023. Autor przedstawił zarówno kierunki, jak i uwarunkowania tych zmian, opierając swoje analizy na danych teledetekcyjnych oraz modelach predykcyjnych. Ponadto w ramach tej sesji dr Krzysztof Szpara (UMCS) z dr Bernadettą Zawilińską przedstawili wyniki badań ekonomicznej roli wydatków turystów przyjeżdżających do Roztoczańskiego Parku Narodowego. 

Dr inż. Artur Hołuj wystąpił w sesji Geografia gospodarcza: przemiany sektorów rolnictwa, przemysłu i usług, prezentując referat pt. Rola polityki przestrzennej w ograniczaniu żywiołowych procesów przestrzennych. Wystąpienie dotyczyło problemów reformy systemu planistycznego w Polsce oraz wpływu polityki przestrzennej na ograniczanie żywiołowych procesów przestrzennych, ze szczególnym uwzględnieniem jej roli w modelowaniu struktury funkcjonalno-przestrzennej. Podkreślono konieczność uwzględnienia przez władze publiczne powiązań między planowaniem regionalnym a lokalnym, planowaniem strategicznym a formami zagospodarowania przestrzeni. Zwrócono uwagę na ryzyko chaosu przestrzennego wynikającego z pozostawienia decyzji rynkowi, który często generuje dysfunkcjonalne sygnały. W wystąpieniu zaprezentowano wyniki badań, zrealizowanych w 2024 roku w ramach projektu ReActPlan. Badania obejmowały 88 pogłębionych wywiadów z przedstawicielami różnych środowisk zajmujących się planowaniem przestrzennym i regionalnym we wszystkich 16 województwach, co pozwoliło na sformułowanie m.in. wniosków na temat efektów zewnętrznych suburbanizacji i wyzwań stojących przed bieżącą polityką przestrzenną, zwłaszcza koniecznością dokończenia reformy na poziomie lokalnym jak i dalszych działań na rzecz regionalnego, jak i krajowego planowania przestrzennego.